Savant Zorg: ‘Denken vanuit de bewoner’

Elly Duijf - Redactioneel - 27-07-2016

Ze zijn trots op de zorg in hun woonzorgcentra, de teammanagers van Savant Zorg, Wilke Crommetuijn en Ine Maas. ‘We hebben een visie die van hoog tot laag in de organisatie gedeeld wordt. We denken vanuit de bewoner en hebben een vierjarenplan om die visie in praktijk te brengen’.

Savant is fixatievrij en heeft het psychofarmacagebruik al fors teruggedrongen. IDé ging op bezoek om te horen hoe ze dat aangepakt hebben.

Zorgvisie

Hoe het begon. In 2012 kwam er een aantal ontwikkelingen samen. Savant - van oudsher een stichting voor verzorgingshuizen en thuiszorg -  bood intussen al een paar jaar verpleeghuiszorg en het was tijd voor reflectie: past onze zorgvisie nog? Ine Maas had ‘PDL’ ontdekt, een manier om te voorkomen dat de zorg te belastend wordt voor kwetsbare bewoners. Wilke Crommetuijn was nieuw in de organisatie en zat vol vragen over wat goede zorg voor mensen met dementie is. Zij ontdekte de kracht van ‘omgevingszorg’, van Anneke van der Plaats. De twee vonden gehoor bij de directie en mochten de beide benaderingen uitproberen in pilots. Al snel bleken beide methodes in de praktijk aanvullend aan elkaar te zijn. Bijna gelijktijdig werd ook het streven naar fixatievrije zorg ingezet. Savant was klaar voor een eigen visie op goede intramurale zorg voor mensen met dementie. Het werd een visie met drie peilers: omgevingszorg, PDL en fixatievrije zorg.

Gunstige leefomgeving

Wilke: ‘Met ‘omgevingszorg’ proberen we de omgeving voor mensen met dementie zo gunstig mogelijk te maken, zodat ze zo weinig mogelijk last hebben van de defecten in hun brein. De omgeving bestaat zowel uit de bouw en de inrichting van de leefruimte, als de bejegening en de wijze waarop zorgverleners de dagelijkse dingen doen.  Wij passen omgevingszorg zo veel mogelijk toe, en hierdoor wordt het leven een stuk rustiger voor de bewoners. Een voorbeeld. Vroeger was er een medicijnronde tussen het gereed maken van de tafel en het volledig dekken en opdienen van het eten. Vanaf het gereed maken van de tafel was er altijd veel verwarring  bij de bewoners, omdat ze dachten dat ze gingen eten. Nu begint de verzorgende met de medicijnen, en dekt ze daarna op efficiënte wijze de tafel, waarna het eten direct kan beginnen. Hierdoor is er veel meer rust rond de maaltijden’.

Niet onnodig belasten

Ine: ‘Met de PDL benadering belasten we bewoners niet onnodig met zorg aan hun lijf, als dat te belastend voor hen is. Zo is er een bewoonster die erg gespannen raakt van aan- en uitkleden. Haar laten we ’s nachts met haar kleren aan slapen. Hierdoor hoeft ze nu maar één keer per dag omgekleed te worden en heeft ze een goede nachtrust en energie voor de volgende dag’.

Fixatievrij

Savant heeft het Waarborgzegel Fixatievrije Zorginstelling met twee sterren. Dat betekent dat er geen fixatiemiddelen worden toegepast en dat er grote terughoudendheid is met overige vrijheidsbeperking en psychofarmaca.  Hiervoor wordt het inhoudelijk ‘professioneel wegingskader’ uit het wetsontwerp Zorg en dwang toegepast. Ine: ‘Dat hoort er gewoon bij in onze visie: geen onnodige vrijheidsbeperking en zo weinig mogelijk dempen met psychofarmaca!‘

Vierjarenplan

In Savants vierjarenplan worden alle zorgmedewerkers op de PG verpleegafdelingen geschoold in PDL, omgevingszorg en fixatievrije zorg, ook de teammanagers. In september 2017 zal iedere zorgmedewerker de scholing doorlopen hebben. Ine: ‘De trainers zijn verrast dat we het geplande scholingstraject volledig afmaken, 4 jaar lang. Dat gebeurt kennelijk weinig.  De ROC, waar onze BBL-leerlingen hun opleiding volgen, hebben we ook betrokken bij onze visie en scholing.  Zo zorgen we ervoor dat nieuwe medewerkers een goede basisscholing hebben’.

Wilke: ‘We zorgen er ook voor dat kennis en vaardigheden opgefrist en verdiept worden. Onze ergotherapeute geeft bijvoorbeeld elk team jaarlijks een opfriscursus PDL. En voor de omgevingszorg zijn er meerdere verdiepingsactiviteiten. Video-interactie training, bijvoorbeeld. Iedere zorgmedewerker wordt 2 maal per jaar gefilmd en krijgt dan feedback. Verzorgenden houden bij elkaar ook korte observaties  in de huiskamers, om elkaar gewoon feedback te geven. En bij vragen of knelpunten in de zorg worden er gerichte observaties gehouden’. 

Ine: ‘Zo werken we eraan dat alle medewerkers de zorgvisie van Savant in hun DNA hebben.

Iedereen werkt samen. Er is een moment geweest dat werd overwogen om de scholing in te korten, vanwege de kosten. Als teammanagers hebben wij toen aan de directie duidelijk kunnen maken dat dit ten koste zou gaan van de inhoud van de trainingen en daarmee van de kwaliteit van zorg. Om die reden werd de volledige training gehandhaafd.

Mantelzorg betrekken

Wat is de volgende stap? Wilke: ‘Daar zijn we al mee bezig. In het begin vertrokken we puur vanuit onze eigen visie. Nu zijn we gestart om ook mantelzorgers te vragen: waar wilt u dat wij aandacht aan geven? Daar is uit naar voren gekomen dat familie graag ziet dat we meer doen aan activiteiten voor de bewoners. Dat pakken we nu op. Met subsidie van ‘Waardigheid en trots’ breiden we onze activiteiten voor bewoners uit; er komen een paar mooie nieuwe materialen en er komt een medewerker die stichtingsbreed activiteitenaanbod organiseert waar afdelingen gebruik van kunnen maken.

Ook werd duidelijk dat mantelzorgers zich duidelijker welkom willen voelen in huis. Ook hierin gaan we investeren.  Voor elke bewonersgroep (‘huiskamer’) komt er een website, waar informatie uitgewisseld kan worden. En als er een nieuwe bewoner komt, bespreken we met diens mantelzorger hoe we elkaar kunnen versterken in de zorg. Daarnaast stimuleren we dat mantelzorgers elkaar onderling tot steun zijn. Voor nieuwe mantelzorgers organiseren we al langere tijd een contactmoment met een andere mantelzorger, om samen ervaringen te delen’.

Meer bewegingsvrijheid

Ine: ‘Een andere uitdaging waar we nieuwe stappen in willen zetten, is het vergroten van de bewegingsvrijheid voor bewoners. Als auditor voor het Waarborgzegel Fixatievrije Zorginstelling heb ik daarvan bij collega’s mooie en inspirerende voorbeelden gezien.  Wij zijn aan het nadenken wat we hiermee binnen onze eigen huizen kunnen’.

 Het leren en door ontwikkelen houdt duidelijk niet op bij Savant!