Feiten over fixeren
Mariëlle ten Veldhuis - Redactioneel - 01-08-2008
Hoe vaak worden ouderen met dementie wereldwijd gefixeerd? Met fixeren wordt bedoeld: alle maatregelen die ouderen met dementie in hun bewegingsvrijheid beperken. Wat zijn de oorzaken en gevolgen? In dit artikel wordt internationaal onderzoek op een rijtje gezet – mét aanbevelingen voor een toekomst zonder fixeren.
Resultaten & conclusies
Hoe vaak komt het voor?
Tussen 1999 en 2004 werd er in verpleeghuizen tussen de 41 tot 64 procent gefixeerd. Voor ziekenhuizen lag dit percentage tussen de 33 tot 68 procent. Dat blijkt uit onderzoek in diverse landen. Het verschil tussen deze getallen kun je mogelijk verklaren omdat er wereldwijd verschillende definities van fixeren worden gehanteerd. De maatregelen die het meeste voorkomen zijn: in bed de bedhekken, op de stoel de riem (Zweedse band) en het tafelblad.
Over fixeren in de thuissituatie zijn geen cijfers bekend.
Uit Nederlands onderzoek blijkt dat bij 90 procent van de mensen fixeren routine is. Zij worden voor minstens drie maanden gefixeerd.
Waarom?
Veel onderzoeken noemen het valrisico de belangrijkste reden om te fixeren. Daarnaast speelt de mening van de verzorging over valgevaar een rol. Ook het beheersen van gedrag, zoals onrust, is een reden om te fixeren.
Meerdere onderzoeken laten zien dat beperkte mobiliteit, afhankelijkheid en achteruitgang van cognitie een aanleiding kunnen zijn om te gaan fixeren.
Eenduidige resultaten?
Eenduidige resultaten?
Uit Israëlisch onderzoek blijkt dat de houding van de verzorgenden tegenover fixeren een grote rol speelt bij de keuze voor fixeren. Maar de resultaten zijn niet eenduidig. Zo laat een Australische studie zien dat hun houding geen invloed heeft.
Vorm van de organisatie?
Vorm van de organisatie?
Ook zijn er aanwijzingen dat de vorm van de organisatie van invloed is. Bijvoorbeeld het aantal personeelsleden.
Wetgeving?
Wetgeving?
Wettelijke bepalingen hebben een sterke invloed. In landen waar fixeren wettelijk verboden of beperkt moet worden, is een grote afname te zien. Uit een Zweeds onderzoek blijkt dat in fixatievrije zorg ook de verzorging liever niet fixeert.
Gevolgen van fixeren
Gevolgen van fixeren
Fixeren leidt tot problemen in het fysieke, psychologische en sociaal functioneren. Dit geldt voor zowel lange als korte periodes van fixeren. Ook sterfte is een gevolg van deze maatregelen. Over de omvang van de problemen is nog niets bekend.
Zoals gezegd wordt fixeren veelal toegepast om vallen te voorkomen. Opvallend is dat uit onderzoeken blijkt dat het juist tot meer valincidenten leidt.
Aanbevelingen
Wat kun je doen om het fixeren te beperken?
- Het doorbreken van mythes en onjuiste opvattingen over fixeren.
- Een individuele benadering van elke patiënt.
- Scholing van het personeel.
- Het aanbieden van alternatieven, voornamelijk om vallen te voorkomen. Dit omdat vallen de belangrijkste reden is om te fixeren.
- Het invoeren van wettelijke bepalingen (verbod op de Zweedse band).
Aanpak
Artikelen over fixeren vanaf 1990 tot 2004 zijn verzameld. Er is gezocht op Medline, PubMed en CINAHL. Specifiek werd er gekeken naar verpleeghuizen, ziekenhuizen en thuiszorg.
Bron
‘Why do we use physical restraints in the elderly?’
J.P.H. Hamers and A.R. Huizing. Zeitschrift für Gerontologie und Geriatrie, volume 38. 2005.
Lees hier het hele engelstalige artikel.