Nieuwe generatie domoticasystemen

Redactioneel - 02-06-2015

In de zorg is de inzet van domotica intussen heel gewoon, om een signaal te krijgen als een cliënt hulp nodig heeft, met name ’s nachts. Het begon met de alarmeringssystemen waarbij een cliënt zelf een knop indrukt, later kwamen er belmatten en sensoren die automatisch een signaal geven bij beweging en nog later werd cameratoezicht ontwikkeld. Intussen zijn er nieuwe systemen die preciezer dan hun voorgangers kunnen bepalen of er iets aan de hand is en meer rekening houden met privacyaspecten.

Slimme systemen

Door bewegingspatronen te analyseren bepalen de nieuwe systemen of er iets bijzonders aan de hand is. Er zijn nog maar een paar bedrijven die zich met deze nieuwe technologie voor de zorg bezighouden. Vilans deed onderzoek naar twee systemen: UAS (Unattended Autonomous Surveillance) van Ascom en SOS (Slimme Optische Sensor) van OpenXS. Sinds maart 2015 hebben deze twee systemen de status 'bewezen technologie', dat wil zeggen dat ze minimaal 1 jaar in de praktijk van de langdurige zorg zijn getest en goed bevonden.

SOS

Bij dit systeem is er één sensor centraal geplaatst in de kamer (meestal het plafond), die alle functies in zich heeft en er uitziet als een lamp. De slimme sensor heeft een eigen microprocessor en bestrijkt de hele ruimte. De sensor analyseert en interpreteert de signalen die hij opvangt aan de hand van instellingen die zijn gemaakt op basis van het individuele zorg- en/of leefplan. De sensor heeft ook een spreek- en luisterfunctie, een mogelijkheid tot bewaking op basis van geluiden en kan als automatische lamp dienen wanneer de bewoner uit bed gaat. De verschillende functies en detectieopties van het systeem kunnen worden in- en uitgeschakeld op individuele basis. 

Een alarm komt binnen op de smartphones die aan het systeem gekoppeld zijn. Bij onraad kan de nachtwacht op de handset een beeld oproepen van de kamer en de bewoner daarin waarnemen als een contour. Het is mogelijk om voor dekking in meerdere ruimten losse draagbare zenders of trekcontacten aan het systeem te koppelen. In 2011 is Openxs begonnen met de ontwikkeling van SOS. De laatste twee jaar is de SOS-techniek actief in de praktijk getest. 

UAS 

Dit systeem werkt niet op basis van observatie maar op interpretatie van activiteit. UAS werkt zonder camera's, communiceert draadloos en de cliënten dragen geen zendertje. Een netwerk van sensoren in de leefruimten registreert de bewegingen en stuurt de waarnemingen naar een centrale processor. Die fungeert als hart van het systeem en interpreteert en analyseert de data. Via een smartphone of tablet heeft de toezichthouder op een 'dashboard' doorlopend een overzicht van de stand van zaken van al de verschillende verblijfsruimten van de cliënten.

De UAS-techniek werd door TNO Defensie en Veiligheid ontwikkeld en is in 2013 op de markt gebracht door het - mede door TNO opgerichte - bedrijf Dutch Domotics. Vanaf 2004 was Vilans betrokken bij de ontwikkeling van het systeem.

Praktijkervaringen

Een aantal zorginstellingen testten de systemen uit en rapporteerden erover:  

• Zorgpalet Baarn-Soest testte het UAS-systeem. In een videofilmpje toont  verzorgende Mariska Klaus het systeem in de praktijk en vertelt zij over de ervaringen.

• Presentatie Coloriet over de implementatie met UAS-technologie (pdf)
• Presentatie ‘Gebruikerservaringen met domotica (klassiek en pilot met SOS) in De Enk in Zuid-Laren’ (pdf) en een video:

• Pilot met SOS-systeem van Prisma te Waalwijk (presentatie in Prezi)
• Een presentatie van het evaluatieonderzoek door Vilans: Evaluatieonderzoek slimme sensortechnologie (pdf)  

Een programma van eisen opstellen voor intramurale dementiezorg? Bekijk de geactualiseerde Functiewijzer Domotica voor dementiezorg (maart 2015).

Meer informatie is tegen betaling te verkrijgen op het besloten deel van de Vilans Kenniscirkel domotica (alleen toegankelijk voor abonnees).

Bron: Domotica voor Wonen en Zorg