Bezoekverbod verpleeghuizen hartverscheurend, maar onvermijdelijk?
Redactioneel - 20-05-2020
De strenge bezoekregeling vanuit de overheid overkwam de verpleeghuizen en hij vraagt een grote prijs. Ethica Dorothea Touwen van het LUMC besprak in een webinar de verschillende belangen die met de regeling in het geding zijn, ook bij het maatwerk waarvoor nu ruimte komt. De panelleden in de zaal (artsen, managers en cliënt vertegenwoordiging; op minimaal 1,5 meter van elkaar) benoemden de uitdagingen en perspectieven vanuit de praktijk.
Doel bezoekersregeling
De bezoekersregeling in verpleeghuizen heeft tot doel om de bewoners te beschermen, maar ook de zorgmedewerkers, de naasten en de hele samenleving. Het dicht bijeen zijn van zoveel kwetsbare mensen leidt namelijk makkelijk tot een infectiebrandhaard, met alle gevolgen van dien. Maar de regeling vraagt ook een prijs, evenals de algemene covid-19 maatregelen.
Touwen zette de doelen en de prijs van de algemene covid-19 maatregelen aldus op een rij:
|
Doelen |
Prijs |
|
Beheersen van de besmettingsgraad |
Bewegingsvrijheid |
|
Geen overvolle IC’s (‘flatteling the curve’) |
Economie |
|
Publieke gezondheid |
Vergroting van sociale verschillen |
|
Overeind houden van de zorg |
Honger |
|
Voorkomen van oversterfte |
Sociale ontwrichting |
|
Veiligheid |
Individueel leed |
|
Bescherming |
|
|
(internationaal imago) |
|
Wat levert het op en wat kost het?
Bovenop de algemene covid-19 maatregelen kwam er voor verpleeghuizen de strenge bezoekregeling. Wat betekent die, en is dat terecht? Touwen zette hiervoor op een rij de opbrengst en de prijs van enerzijds het volledig sluiten en anderzijds het volledig openstellen van zorginstellingen.
Volledig sluiten van zorginstellingen
|
Opbrengst |
Prijs |
|
Voorkomen van infectiehaard |
Eenzaamheid |
|
Bescherming cliënten |
Sociale isolatie |
|
Beschikbaar houden personeel |
Missen dierbaren |
|
Tegengaan sterfte |
Versnelde achteruitgang |
|
Tegengaan overbelasting ziekenhuizen |
Verarmde zorg |
|
Hanteerbaarheid zorg |
Verminderde zorg |
|
Besparen van beschermend materiaal |
Onvrijwillige quarantaine |
|
Beperken van emotionele schade |
Affectieve verwaarlozing |
|
Veiligheid |
Verlies van bewegingsvrijheid |
|
Rust door minder prikkels bij sommige cliënten (PG) |
Ongelukkigheid andere cliënten |
Volledig openen van zorginstellingen
|
Opbrengst |
Prijs |
|
Herstel sociale verbanden |
Toename infecties |
|
Nabijheid naasten |
Toename sterfte cliënten |
|
Fysiek ervaren liefde |
Emotie door alle sterfgevallen |
|
Sociale interactie |
Toename ziekte personeel |
|
Levendigheid |
Onrust en emotie door alle zieken |
|
Hulp van mantelzorgers en vrijwilligers |
Tekorten in de professionele zorg |
|
Familie over de vloer |
Onrust door zorgverleners in isolatiepakken |
Gastheer prof. Wilco Achterberg vatte op Twitter het spanningsveld tussen opbrengst en prijs van de bezoekregeling als volgt samen: ‘Individueel belang versus belang publieke gezondheid, doelen versus de prijs die we moeten betalen: ethische afwegingen in covid-19 tijden: bezoekverbod verpleeghuizen hartverscheurend, maar onvermijdelijk?’
Maatwerk
Intussen zoekt iedereen naar oplossingen die meer kwaliteit van leven bieden en tegelijkertijd voldoende bescherming. Er is breed draagvlak voor het idee dat dit met maatwerk mogelijk is: maatwerk dat aansluit bij de specifieke situatie van elke bewoner en zorginstelling. Maar wat zijn goede maatwerkoplossingen? Vanuit ethisch perspectief gelden hiervoor - zo betoogde Touwen - dezelfde criteria als voor alle onvrijwillige zorg, namelijk: doelmatigheid, proportionaliteit en subsidiariteit. M.a.w.: de maatregel moet werken, hij moet in verhouding staan tot het doel en zo klein mogelijk zijn voor het optimale effect.
Overleg en samenwerking
De panelleden in het webinar waren van mening dat dit maatwerk vraagt om goed overleg en goede samenwerking, waarin drie belangen centraal staan: de levensbehoeften van de individuele bewoner, de contactbehoeften van diens naasten en de bescherming van alle betrokkenen. Ook werd ervoor gepleit om proactief beleid te maken voor toekomstige infectieziekten en pandemieën. Deze pandemie is ons overvallen en we wisten in het begin nog maar weinig, maar op de volgende kunnen we anticiperen, was het adagium.
Het webinar van 19 mei '20 is nog te zien op de website van de organisator (als u in het vak links van de sheets klikt, ziet u ook de sprekers).