Ontmoetingscentra in de wijk en dagbehandeling nieuwe stijl
door Rose-Marie Dröes en Joke Bos - Redactioneel - 06-05-2013
Zeventien jaar geleden startten in Amsterdam de eerste "Ontmoetingscentra voor mensen met dementie en hun mantelzorgers". Het concept bleek een groot succes. Daarnaast vormen steeds meer psychogeriatrische dagbehandelingen zich om tot "Laagdrempelige dagbehandelingen in de wijk met mantelzorgondersteuning", volgens het model van Ontmoetingscentra (kortweg: LPD-plus MO).
Inmiddels zijn er meer dan 100 ontmoetingscentra in ons land en nog zo’n 25 in oprichting. De meeste bevinden zich in Noord- en Zuid-Holland en Zeeland, maar er zijn er ook bijvoorbeeld in de provincies Brabant, Gelderland, Groningen en Utrecht. In verschillende andere provincies, zoals in Limburg, worden momenteel voorbereidingen getroffen. Elk ontmoetingscentrum heeft zijn eigen sfeer, maar alle bieden een breed ondersteuningsprogramma (zie kader).
Het starten van een ontmoetingscentrum
‘Een initiatief ontstaat meestal uit een gevoelde behoefte. Thuiszorgmedewerkers vinden dat bepaalde cliënten meer ondersteuning nodig hebben, de Stichting Welzijn Ouderen zoekt vernieuwend ondersteuningsaanbod voor mensen met dementie, dagbehandelingmedewerkers ontdekken hiaten in de ondersteuning van mensen met dementie en hun mantelzorgers. Wie het eerst op het idee komt om een Ontmoetingscentrum te initiëren is niet zo belangrijk, samenwerking met andere organisaties in de kerten is dat wel.’ (uit Draaiboek Ontmoetingscentra)
|
Uit onderzoek van VU medisch centrum (VUmc) is gebleken dat een aantal factoren bepalend is voor het succesvol opzetten van een ontmoetingscentrum: essentieel zijn gemotiveerde mensen (trekkers, initiatiefgroep, personeel, vrijwilligers) en goed geschoold personeel, evenals een actieve samenwerking met andere organisaties. Ook continue PR een geschikte locatie waar sociale contacten met buurt-bewoners kunnen ontstaan en voldoende financiële middelen in de start- en vervolg-fase, zijn belangrijke voorwaarden voor het welslagen van de centra. Deze en vele andere tips zijn te vinden in het draaiboek Ontmoetingscentra en op de website www.ontmoetingscentradementie.nl |
Ontmoetingscentra bieden ondersteuning bij het omgaan met de gevolgen van dementie op laagdrempelige publieke locaties, zoals buurt- en ouderencentra. Voor mantelzorgers zijn er lezingen, gespreksgroepen, respijtzorg en hulp bij het regelen van zorg thuis of verpleeghuisopname. Voor de personen met dementie zijn er drie dagen per week (re)creatieve activiteiten, zoals samen koffiedrinken, de krant lezen, wandelen, boodschappen doen, schilderen, spelletjes doen, zingen en bewegen. Elk centrum houdt ook spreekuur en organiseert regelmatig sociale bijeenkomsten en uitjes. (Dröes, R.M. & Ganzewinkel, J. van Draaiboek Ontmoetingscentra voor mensen met dementie en hun verzorgers, Amsterdam 2003) |
Helpdesk en cursussen
Het succes van de ontmoetingscentra, waarvan het positieve effect op mensen met dementie en hun mantelzorgers in meerdere wetenschappelijke studies is bevestigd, was voor VUmc in 2004 aanleiding een helpdesk Ontmoetingscentra op te zetten. Doel: stimulering van de verdere verspreiding van ontmoetingscentra in Nederland.
Samen met het Amsterdam Center on Aging, waar de helpdesk sinds vorig jaar deel uitmaakt van de Informatiedesk Effectieve zorg & behandeling bij dementie, wordt jaarlijks een cursus voor personeel van Ontmoetingscentra georganiseerd. Sinds vorig jaar wordt ook een cursus aangeboden aan personeel van psychogeriatrische dagbehandelingen die worden omgevormd tot laagdrempelige dagbehandelingen in de wijk met mantelzorgondersteuning volgens het model van Ontmoetingscentra (kortweg: LPD-plus MO). Op de website is een overzicht te vinden van alle ontmoetingscentra en LPD-plus MO in Nederland.
De helpdesk geeft voorts advies aan nieuw startende ontmoetingscentra en verspreidt het draaiboek Ontmoetingscentra en wetenschappelijke publicaties over het verrichte onderzoek. De helpdesk is dagelijks (10-17u) bereikbaar (tel. 020-7885622; email: ).
Voor meer informatie zie www.ontmoetingscentradementie.nl of www.vumc.nl/aca.
De Informatiedesk Effectieve zorg & behandeling bij dementie wordt financieel ondersteund door Stichting tot Steun VCVGZ, Stichting Hofjes Codde & Van Beresteyn en Stichting Vita Valley.