Dankzij Ontmoetingscentra langer thuis

Door Elly Duijf - 27-03-2009

Steun aan de mens met dementie en zijn dierbaren, op één plek in de wijk. Zodat mensen met dementie langer thuis kunnen blijven wonen. Dat is de filosofie achter de ontmoetingscentra voor mensen met dementie en hun mantelzorgers. Oprichtster is Rose-Marie Dröes, universitair hoofddocent bij de afdeling Psychiatrie van het VU Medisch Centrum en bij GGZ inGeest in Amsterdam en haar regio.

Wat biedt een ontmoetingscentrum?
‘Er is een klein team dat zowel de mensen met dementie als de mantelzorgers begeleiding biedt. Er is een groot saamhorigheidsgevoel en de mensen ervaren het echt als “hun club”,’ zegt oprichtster Rose-Marie Dröes.
De ontmoetingscentra bieden een breed programma. Mensen met dementie kunnen drie dagen per week terecht in de dagsociëteit en meedoen aan (re)creatieve activiteiten, zoals tekenen, schilderen, naar muziek luisteren, spelletjes doen, de krant lezen, boodschappen doen, de lunch voorbereiden, zingen en bewegen. Mantelzorgers op hun beurt kunnen er meedoen aan een tweewekelijkse gespreksgroep en er worden veel informatieve bijeenkomsten georganiseerd. Daarnaast krijg je praktische hulp bij het regelen van zorg thuis en bij verpleeghuisopname. Ook zijn er gezamenlijke activiteiten voor mensen met dementie en hun mantelzorgers, zoals het tweemaandelijks centrumoverleg, het wekelijkse spreekuur, feesten en uitjes.
Wat onderscheidt een ontmoetingscentrum van andere dagvoorzieningen?
Ontmoetingscentra onderscheiden zich van het aanbod van dagvoorzieningen voor mensen met dementie en hun mantelzorgers, doordat onder meer:

• de ondersteuning zich zowel op de persoon met dementie als op de mantelzorger richt;
• alle activiteiten op één laagdrempelige locatie (buurtcentra, ouderencentra) worden aangeboden;
• de begeleiding wordt geboden door één klein vast professioneel team;
• er casemanagement wordt geboden en, zonodig, multidisciplinaire zorg wordt georganiseerd.

Wat is het effect?
Waarom ontmoetingscentra zo belangrijk zijn? Rose-Marie Dröes: ‘Als mensen bezig blijven met wat ze nog kunnen, bevordert dat een positief zelfbeeld en voelen zij zich lekkerder in hun vel. Je moet hen laten ervaren dat ze ook een rol hebben.’
Ook voor mantelzorgers is het ontmoetingscentrum een fijne plek. Uit onderzoek dat Dröes deed, blijkt dat mantelzorgers niet alleen praktische ondersteuning nodig hebben, maar ook emotionele en sociale steun. En die krijgen ze op het ontmoetingscentrum. ‘Negentig procent van de mantelzorgers die regelmatig een ontmoetingscentrum bezoekt, zegt zich minder belast te voelen. Ze voelen zich beter in staat de zorg op zich te nemen en houden het ook langer vol.’

Minder depressie
Vergeleken met de reguliere dagbehandeling hebben de ontmoetingscentra een positiever effect op de mensen met dementie en hun mantelzorgers. Dat bleek uit onderzoek van het VU medisch centrum ¹ naar de eerste ontmoetingscentra in Amsterdam. Het gaat om een positiever effect op de draagkracht van mantelzorgers (minder ervaren belasting, langer en beter volhouden van de zorg, uitbreiding sociaal netwerk) en het functioneren van mensen met dementie (minder gedragsproblemen, uitstel van verpleeghuisopname, minder depressie).
Verder blijkt een ontmoetingscentrum een verpleeghuisopname uit te stellen. Na zeven maanden was nog slechts 7,5 procent van degenen die deelnamen aan de Amsterdamse Ontmoetingscentra opgenomen in het verpleeghuis, terwijl dit percentage bij de reguliere dagbehandeling reeds was opgelopen tot 30 procent.

Onderzoek herhaald
In de periode 2000-2003 werd het onderzoek naar het effect van het ondersteuningsprogramma herhaald. ² Hierbij werden acht ontmoetingscentra in vijf regio’s buiten Amsterdam betrokken. Dezelfde positieve effecten werden gevonden.
Klik hier voor meer informatie over de onderzoeken.
Klik hier voor een overzicht van de ontmoetingscentra in uw regio.

1. Dröes, R.M. (red.) Amsterdamse Ontmoetingscentra; een nieuwe vorm van ondersteuning voor dementerende mensen en hun verzorgers. Eindrapport 1996.
(€ 22,45)
2. Dröes, R.M., Meiland, F.J.M., Schmitz, M.J., Vernooij-Dassen, M.J.F.J., Lange, J. de e.a. Implementatie model Ontmoetingscentra; een onderzoek naar de voorwaarden voor succesvolle implementatie van Ontmoetingscentra voor mensen met dementie en hun verzorgers. Eindrapport 2003.
ISBN 90-807918-1-4
NUGI 895
(€ 28,50)