Valpreventie vraagt echt meer aandacht

Redactioneel - 05-10-2021

(Bijgewerkt mei 2022)

Gemiddeld elke vijf minuten belandt er een oudere door een valongeval op de eerste hulp, en jaarlijks leidt dat voor zevenduizend ouderen tot een ziekenhuisopname. De gevolgen van zo’n ongeluk zijn vaak ernstig. Na een gebroken heup of been is het voor ouderen moeilijk om de spierkracht en balans van voordien terug te krijgen. Ouderen die gevallen zijn, zijn bovendien vaak bang om opnieuw te vallen waardoor ze bepaalde situaties of activiteiten gaan mijden. Vaak leidt dat tot een slechtere conditie en ook minder leefplezier.

Valpreventie vraagt dus alle aandacht: thuis, in woonzorgcentra en in ziekenhuizen. In de praktijk is die aandacht er nog steeds veel te weinig, zo laat wetenschappelijk onderzoek telkens weer zien. 

Richtlijn valpreventie

Alle organisaties van beroepsgroepen die in de ouderenzorg werken (van geriaters t/m verpleegkundigen en  fysiotherapeuten) stelden in 2017 samen de richtlijn ‘Preventie van valincidenten bij ouderen’ op. Hiermee werd de ‘CBO-richtlijn Preventie van valincidenten bij ouderen' uit 2004 herzien.

De belangrijkste aanbevelingen in de richtlijn ‘Preventie van valincidenten bij ouderen’ zijn:

• Op de persoon afgestemde training van spieren en balans
• Voldoende daglicht.
• Vitamine D suppletie op basis van de geldende professionele richtlijnen.
• Veilige woonomgeving:
  - goede gelijkmatige verlichting, ook bij opstaan in de nacht;
  - herkenbare looproutes door markeringen, kleurgebruik etc.;
  - veilig meubilair, zoals stoelhoogte die bij de persoon past;
  - geen obstakels, drempels en gladde vloeren. 

• Alert zijn op:
  - mogelijke instabiliteit bij het opstaan.
  - lopen op (goede) schoenen;
  - i.v.t bril dragen;
  - i.v.t. hoorapparaat in hebben, dat aanstaat en goed functioneert;
  - i.v.t. goed functionerende loophulpmiddelen en domotica: zorgen dat deze op maat afgesteld zijn en goed onderhouden, en dat de gebruiker wordt geholpen om ze goed te hanteren.

• Kritisch kijken naar medicijnen  die valrisico vergroten (zoals gedragsbeïnvloedende medicatie en medicijnen voor hart- en vaatproblemen). 
• Regelmatig - in ieder geval bij elke zorgplanbespreking - multidisciplinair een risico-inventarisatie uitvoeren, en plan van aanpak opstellen.

VeiligheidNL

VeiligheidNL heeft voor zorgverleners veel voorlichtingsmateriaal beschikbaar. Voor ouderen zelf maakte VeiligheidNL deze infographic.