Is uw ziekenhuis 'seniorvriendelijk'?

door Elly Molendijk - Redactioneel - 09-10-2013

Ziekenhuizen hebben vaak nog verrassend weinig aandacht voor ouderen, terwijl dat toch hun voornaamste cliëntengroep is. Het keurmerk seniorvriendelijk ziekenhuis van de ouderenorganisaties Unie KBO, PCOB, NOVG en NOOM wil daarin verandering brengen.

Eén op de drie mensen van 70 jaar en ouder verlaat het ziekenhuis slechter dan ze er ingekomen zijn. En dat heeft niet te maken met de aandoening waarvoor ze opgenomen worden. Om de zorg voor ouderen te verbeteren, hebben de ouderenorganisaties 15 kwaliteitsaspecten opgesteld die van belang zijn voor de ziekenhuiszorg aan ouderen. In een groot project is alle Nederlandse ziekenhuizen gevraagd om zichzelf op deze punten bloot te geven.

Kijken en vergelijken

Op 1 oktober jl. zijn de resultaten bekend gemaakt. Van de 129 ziekenhuizen deden er 100 mee aan het keurmerkonderzoek. 45 ziekenhuizen kregen in 2013 het keurmerk; dat is een derde van alle ziekenhuizen in Nederland en het aantal loopt op. Op de speciale website seniorvriendelijkziekenhuis.nl kan iedereen met behulp van de keuzewijzer kijken en vergelijken hoe ziekenhuizen in de buurt voldoen aan de keurmerkeisen.

Beoordeling

Aan de uitreiking van de eerste keurmerken ging een onderzoeksproces van twee jaar vooraf. Dit bestond uit een zelfbeoordeling door het ziekenhuis op inhoudelijke kwaliteitsaspecten en een bezoek door een mystery guest.

Voor de zelfbeoordeling kregen de ziekenhuizen een zeer uitgebreide lijst met vragen in te vullen over de organisatie van hun zorg en behandeling van ouderen. Zijn er speciale teams en protocollen? Hoe loopt de coördinatie en de veranwoordelijkheid? Een overzicht van de kwaliteitscriteria waarop werd getoetst staat hier.

Gespecialiseerd onderzoeksbureau Mediquest verwerkte de antwoorden en legde het resultaat daarna nog eens aan het ziekenhuis voor ter bevestiging. Van de 12 criteria die de inhoudelijke zorg betroffen moest een ziekenhuis op minstens 7 een 'voldoende score' van 75 halen voor het keurmerk. Een harde voorwaarde was daarbij: er moet een multidisciplinair geriatrieteam met vaste samenstelling aanwezig zijn voor de behandeling van kwetsbare ouderen.

Anoniem bezoek

De ziekenhuizen werden daarnaast bezocht door koppels 'senior-scouts': speciaal opgeleide oudere vrijwilligers die incognito het woon- en leefklimaat van de instellingen beoordeelden. Zij keken vooral naar de omgevingsfactoren als verlichting en bewegwijzering en letten op de bejegening en comfort. Wat gebeurt er bijvoorbeeld als je op het invalidentoilet op de alarmknop drukt? De resultaten werden verwerkt in drie kwaliteitscriteria, waarvan er voor het verkrijgen van het keurmerk tenminste één ook weer een score van 75 moest hebben.

Stimulering

Uit het onderzoek kwam naar voren dat er over het algemeen nog veel verbeteringen mogelijk zijn in de ziekenhuizen. De overdracht van en naar de thuissituatie, bijvoorbeeld en het consulteren van de huisarts. Ook het treffen van maatregelen om ouderen sociaal en lichamelijk actief te houden tijdens de opname is een aandachtspunt.

Het keurmerk is dan ook vooral bedoeld om ziekenhuizen te stimuleren om hun zorgprocessen, beleid en fysieke omgeving beter af te stemmen op de toenemende groep kwetsbare oudere patiënten. Over twee jaar worden de ziekenhuizen opnieuw beoordeeld. Dan zullen sommige criteria worden aangescherpt en is er ook ruimte voor eventuele nieuwe kwaliteitseisen, zoals bijvoorbeeld bewegingsvrijheid.

Zorgverzekeraar Achmea heeft aangekondigd dat gecontracteerde ziekenhuizen die het keurmerk hebben behaald in aanmerking komen voor het Pluscertificaat Ouderenzorg.

Keurmerk

De 15 kwaliteitscriteria van het keurmerk werden ontwikkeld na een enquête onder ouderen, gesprekken met focusgroepen van ouderen en mantelzorgers en overleg met beroepsgroepen. De criteria van de fysieke beoordeling van het seniorvriendelijke ziekenhuis zijn mede gebaseerd op het Canadese concept Code+Plus 'seniorfriendly hospital'.

Bronnen:

Persbericht Ouderenorganisaties Unie KBO, PCOB, NOOM en NVOG
www.seniorvriendelijkziekenhuis.nl