Zorg voor een gezonde mond

Redactioneel - 15-09-2022

Mondzorg, poetsen Bij ouderen worden het gebit en de algehele mondgezondheid kwetsbaarder. En een slechte mondgezondheid kan ernstige gevolgen hebben voor de levenskwaliteit:

moeite met eten en soms ook met praten;
onfrisse adem;
risico op longontsteking en hart- en vaatziekten;
bij diabetes een moeilijk instelbare bloedsuikerspiegel;
niet kunnen profiteren van de extra doorbloeding van de hersenen die door kauwen ontstaat.

Extra aandacht

De dagelijkse mondverzorging en regelmatig bezoek aan de tandarts / mondhygiënist vragen dus extra aandacht. Maar bij de meeste kwetsbare ouderen is die aandacht er onvoldoende. Op dit moment gaat ruim 1 op 3 van de 75- tot 80-jarigen níet meer jaarlijks naar tandarts. Van de 80-plussers is dat zelfs ruim de helft. Thuiszorg en mantelzorgers hebben de mondverzorging nog onvoldoende op het netvlies. Zij denken vaak dat de zelfzorg wel goed gaat en vinden het ook lastig om hulp te geven omdat het zo intiem is.

De geringe aandacht is te zien bij nieuwe verpleeghuisbewoners. Bij binnenkomst in het verpleeghuis hebben veel bewoners een verwaarloosde mond.

Handreikingen

Op zorgvoorbeter.nl is voor zorgprofessionals veel informatie en scholingsmateriaal te vinden over de gebits- en mondverzorging. De opbrengsten vanuit verschillende projecten zijn hier bijeengebracht. De zorginhoudelijke uitgangspunten zijn overal gelijk. Verschillen betreffen doel, doelgroepen en de presentatie.

Wij lichten hier de handreikingen uit van De Mond Niet Vergeten! die gericht zijn op alle partijen die een rol vervullen in de mondgezondheid van kwetsbare ouderen. De ouderen zelf, hun naasten, thuiszorg, huisartsen, casemanagers, tandartsen, mondhygiënisten en gebitsprothetici. Een ketenaanpak dus.

De materialen zijn ontwikkeld voor de extramurale zorg, maar zijn ook voor de intramurale zorg geschikt.

Op de website demondnietvergeten.nl staan handreikingen voor zorgprofessionals. Het bestaat uit drie delen:

Voor de wijkverpleging, huisartsen en casemanagers dementie is er informatie in woord, beeld en video over het belang en de principes van goede mondverzorging, adviezen voor de voorlichting aan kwetsbare ouderen en hun naasten, benaderingsadviezen voor de hulp bij het poetsen en scholingsmateriaal. Daarnaast is er een formulier om de mondgezondheid en de zelfzorg te screenen. Voor de thuiszorg zijn er ook ‘Poetskaarten’ met heldere tekeningen en uitleg over de gebitsverzorging bij het natuurlijk gebit en volledige of gedeeltelijke protheses. Tot slot is er informatie over ouderenvriendelijke tandartspraktijken en een formulier voor de verwijzing naar de tandarts.

Tandartsen, mondhygiënisten en gebitsprothetici vinden op de website informatie over kwetsbare ouderen, de samenwerking met de andere disciplines en de ‘Praktijkwijzer’ met de aandachtspunten voor een ouderenproof praktijk.

Op de speciale website mondzorgbijouderen.info is het materiaal van De Mond Niet Vergeten! op maat voor ouderen en hun naasten te vinden, met informatie over hulp bij het poetsen, zorg in de buurt en handige adressen. Ook hier staan de ‘Poetskaarten’.

Verspreid over het land werken lokale samenwerkingsverbanden van thuiszorg, tandarts, mondhygiënist en huisarts samen met behulp van de materialen van De Mond Niet Vergeten! Lees hier het interview met de enthousiaste deelnemers in Hilversum.

Richtlijn voor verpleeghuizen

De multidisciplinaire richtlijn ‘Mondzorg voor zorgafhankelijke cliënten in verpleeghuizen’ beschrijft hoe de mondzorg in het verpleeghuis georganiseerd kan worden. Voor verzorgenden en verpleegkundigen is er de samenvatting: Mondzorg & de rol van verzorgenden en verpleegkundigen.

Noot:

De Mond Niet Vergeten! was een project van SBT, IDé, KNMT, Acta en VU. De projectresultaten zijn in 2018 overgenomen door stichting De Mond Niet Vergeten! die wordt gevormd door KNMT, NVM-mondhygiënisten en ONT.

Videos

Basis van zorg voor vrijheid en veiligheid

Dit artikel maakt deel uit van de serie artikelen Zorg voor levenskwaliteit bij dementie