Dementheek: goed voorbeeld doet goed volgen
Redactioneel - 08-06-2015
Je ziet de naam 'dementheek' steeds vaker opduiken. Het gaat dan om een uitleenpunt van materialen voor mensen die met dementie te maken krijgen. Op dit moment zijn er een handvol in Nederland, maar het concept is zo succesvol dat dat vast gaat veranderen.
Er zijn dementheken te vinden in Leek, Mierlo, Zeewolde, Meppel en Hoogeveen en iedere initiatiefnemer geeft er zijn eigen invulling aan. Die in Meppel is genomineerd voor een aantal zorgvernieuwingsprijzen. We spraken met mede-initiatiefneemster Debby Faber, gespecialiseerd verzorgende psychogeriatrie, over wat hun dementheek zo succesvol maakt.
Eigen invulling
"De eerste dementheek startte in een zorgcentrum in Leek, in Groningen" vertelt Debby. "Mijn collega Silvia Molina en ik hadden daarover gehoord en zijn er gaan kijken. Zoiets leek ons heel nuttig hier voor onze eigen zorgorganisatie De Stouwe, omdat vanwege de veranderingen in de zorg mensen met dementie langer thuis blijven wonen. Toen we terug waren hebben we het idee van Leek verder ontwikkeld met eigen aanvullingen." Het resultaat is een regionaal functionerend advies-en uitleencentrum dat als doel heeft comfort te bieden aan de mens met dementie/geheugenproblemen en hulp aan te reiken aan familie, mantelzorgers, vrijwilligers en professionals in de zorg.
"Het bijzondere aan onze dementheek is dat we alle dagen open zijn en dat er, naast vrijwilligers die assisteren bij de uitleen, altijd een GVP-er (gespecialiseerd verzorgende psychogeriatrie) aanwezig is voor informatie en advies. Mensen kunnen hier terecht voor informatie over dementie, hulp bij dementie en plezierige activiteiten die je met mensen met dementie kunt doen, zoals een wandelclub, een schildersclub. We lenen boeken uit, informatiepakketten en activiteitenmaterialen zoals dvd's, prentenboeken, spellen, muziek en een duofiets."
De Meppelse dementheek is gehuisvest in Reestoord, een van de woonzorgcentra van De Stouwe. De toegang is zo laagdrempelig mogelijk gehouden: iedereen is welkom en er wordt een huiselijke sfeer gecreëerd met een tafel om aan te praten bij een kopje koffie of thee. De dementheek en de twee zorgprofessionals, Debby en haar collega Silvia, worden volledig gefinancierd door de zorgorganisatie. De spullen worden uitgeleend tegen een standaardvergoeding of via een abonnement.
Succesfactor: aandacht
"Het gaat niet alleen om de materialen die we hier hebben. Een luisterend oor is het allerbelangrijkste", stelt Faber vast. "Mensen worden meestal overvallen door de diagnose dementie en zoeken dan naar houvast. Wij hebben informatiekoffers om uit te lenen, maar nog veel belangrijker: wij luisteren naar de verhalen en kunnen adviezen geven over welke wegen er te zoal te bewandelen zijn. Mensen vinden hier de geruststelling dat ze er niet helemaal alleen voorstaan."
Een jaar stevig 'doorbuffelen' en werken aan het concept heeft succes opgeleverd. Uit de hele regio komen mensen naar de dementheek toe, zelfs helemaal uit het noorden van de provincie, ver van Meppel. En er komen nu ook mensen die door de huisarts zijn doorverwezen. "Er is zoveel behoefte aan een soort voorziening als dit en dat wordt alleen maar meer."
Kennis delen
De dementheek kreeg vanuit Hoogeveen het verzoek om te adviseren bij het opzetten van een plaatselijke dementheek. De vraag kwam van een samenwerkingsverband tussen de gemeente, het Alzheimer-café en een voorzieningencentrum. Over het verzoek hoefden ze in Meppel niet lang na te denken. "We helpen anderen graag met onze ervaringen. We hebben inmiddels een draaiboek gemaakt, gebaseerd op wat hier is gebeurd en vinden het geen probleem om daar met andere initiatiefnemers over te praten." Hoogeveen nam ook de huisstijl over. De dementheek daar is net begonnen en houdt het nog klein: eenmaal in de week is de vestiging open.
Assortiment
In Meppel is de dementheek dagelijks geopend en inmiddels voorzien van een uitgebreid assortiment uitleenmateriaal. Ook worden er uitstapjes en andere activiteiten georganiseerd. Wat is het populairste in de dementheek? Volgens Faber is dat moeilijk te zeggen: "Voor mensen die voor het eerst komen is de dementiekoffer heel veel waard. Daarin zit allerlei informatie in en verwijzingen naar adressen die hun in de komende tijd van pas gaan komen. Maar we hebben ook themaboxen, met materialen voor activiteiten rond een bepaald thema, bijvoorbeeld de jaargetijden, de winkel, het koningshuis, die zijn ook heel populair bij andere zorgorganisaties. Met een uitleenabonnement bij ons kunnen ze zo hun klanten regelmatig iets nieuws brengen."
En dan is er nog de training 'Levensboek maken'. "Een levensboek is zo waardevol", vertelt Faber. "Wij helpen mensen nu 1-op-1 met het maken ervan, gewoon hier aan de tafel, maar we hopen over niet al te lange tijd daar workshops in te gaan geven."
Toekomst
De dementheek Meppel blijft zich ontwikkelen en inspelen op de vragen uit de samenleving. Het komende jaar gaan ze zich richten op de behoeften van jongere mensen met dementie, want ook daar komt steeds meer vraag naar. Ondertussen hebben ze de leiding in de verkiezing "Meest innovatieve vormen van ondersteuning in de dementiezorg" van het kennisplein van Zorg voor beter weten te behouden. Op 2 juni bleken ze de winnaar met 47 procent van de stemmen.
Bron: Dementheek Meppel