Pijnbeoordeling bij dementie: de PACSLAC-D methode

Door Lieke Heesink (bewerkt op 12-09-2022) - 04-04-2009

Veel ouderen met dementie hebben te maken met pijn, maar vaak kunnen ze die zelf niet aangeven. Mensen met gevorderde dementie reageren op pijn door bijvoorbeeld het gezicht te fronsen, of door onrustig of geagiteerd gedrag. Ook kan pijn leiden tot angst, depressie en verdere achteruitgang van cognitief functioneren. Ook gebeurt het dat de reactie op de pijn verkeerd begrepen wordt, en wordt behandeld als ‘probleemgedrag’.

Daarom is het belangrijk dat mensen in de omgeving alert zijn op signalen van pijn. Om verzorgenden in verpleeghuizen hierbij te helpen, zijn er meerdere methoden, bijvoorbeeld PACSLAC-D.  Deze werd in de laatste versie (2016) van de ‘Multidisciplinaire Richtlijn Pijn. Herkenning en behandeling van pijn bij kwetsbare ouderen’ als voldoende toepasbaar, valide en betrouwbaar beoordeeld

Wat is de PACSLAC-D methode ?

PACSLAC-D is een beknopte pijnobservatieschaal. Hij bevat een checklist met 24 items in drie categorieën: gelaat, verzet/afweer en sociaal emotioneel/stemming. Zorgverleners gaan puntsgewijs na of er bijvoorbeeld sprake is van gefronste wenkbrauwen, aanraken of juist afschermen van pijnlijke plekken, verbale of fysieke agressie, prikkelbaarheid, verdrietige of donkere blik of een blozend gelaat.

Download hier: de PACSLAC-D pijnobservatieschaal 

Deze video laat zien hoe de PACSLAC-D werkt:

Meer lezen

• ‘The prevalence of pain in nursing home residents with dementia measured using an observational pain scale’, gepubliceerd in European Journal of Pain (januari 2009)
• Wetenschappelijk onderzoek naar PACSLAC
• Lees ook ons overzichtsartikel ‘Pijn bij dementie herkennen en bestrijden