‘Alsof-dingen’ goed voor mensen met dementie?

Redactioneel - 17-09-2019

Buitendeuren die eruitzien als boekenkasten, plafondstickers die een wolkenlucht suggereren, namaakbushaltes, levensechte robothuisdieren. Het zijn innovaties in verpleeghuizen die het welbevinden van mensen met dementie moeten verhogen, maar doen deze dat ook op een goede manier? Filosoof Ike Kamphof en gezondheidswetenschapper Ruud Hendriks van de Universiteit Maastricht deden een project dat zorgprofessionals en ontwerpers wil helpen ethisch na te denken over de inzet van ‘alsof-dingen’. 

Ethische waarden

Hun conclusie is dat je bij elke toepassing goed moet nadenken wat je ermee wilt bereiken. Want, hoe je het ook wendt of keert, met ‘alsof- dingen’ zijn altijd belangrijke ethische waarden in het geding: autonomie, menselijke waardigheid, echtheid, vertrouwen en je eigen integriteit als zorgverlener of ontwerper. ‘Mensen met dementie worden vaak onderschat. Ze denken zeker niet altijd dat deze dingen echt zijn’, zegt Kamphof. En ‘Mensen met dementie zijn extra kwetsbaar voor het verlies van vertrouwen in hun sociale en materiële omgeving’.

Lees hier het artikel van ZonMW waarin de onderzoekers vertellen over hun onderzoeksbevindingen, ook beschikbaar via deze PDF.

Workshops en docentenhandreiking 

De onderzoekers ontwikkelden een workshop waarin ze zorgverleners en ontwerpers trainen om met elkaar in gesprek te gaan over de verschillende ethische afwegingen die ze maken rond ‘alsof-dingen’. Er wordt ook een handreiking gemaakt waarmee docenten deze workshops in hun onderwijs kunnen opnemen. 

Meer informatie: Ike Kamphof, Universiteit Maastricht, Faculteit der Cultuur- en Maatschappijwetenschappen van de afdeling filosofie, , tel: 043-3884769.

Meer lezen

Kamphof, I., & Hendriks, R. (2018). Doen alsof met behulp van dingen. Waarheid en misleiden in de persoonsgerichte zorg. Dementie: van begrijpen naar begeleiden, afl. 13 (juni 2018; hfdst. 5. pp. 1-17). Antwerpen: Expertisecentrum Dementie in Vlaanderen/Politeia Uitgeverij.  

Hendriks, R., Kamphof, I., & Swierstra, T. (2018). Make-believe Matters/In Sachen Illusionen. In: A. Kuckert-Wöstheinrich, G. Forsch, & H. Wagner (Eds.), Ethiek, Design, Demenz; eine multidisziplinäre Annäherung/a multidisciplinary approach (pp. 16-43). Neuss: St. Augustinus.

Kamphof, I., & Hendriks, R. (2020). Beyond Facade. Home-making and truthfulness in dementia care. In: B. Pasveer, O. Synnes, and I. Moser (Eds.), Ways of Home Making in Care for Later Life. Basingstoke: Palgrave Macmillan.