Van Rijn: bekostiging dementiezorg gaat op de schop

Ingezonden - 19-11-2015

Er komt een nieuwe bekostiging voor dementiezorg over de schotten van de verschillende wettelijke regimes heen. Dat zei staatssecretaris Martin van Rijn van VWS in het Kamerdebat over dementiezorg.

De bekostiging van dementie loopt nu nog via allerlei financieringsstromen. Volgens staatssecretaris Martin van Rijn van VWS zijn er momenteel zelfs 44 verschillende potjes waaruit de zorg voor dementerenden wordt bekostigd. Voorheen was negentig procent van de dementiezorg geregeld via de AWBZ. Sinds de transitie van de langdurige zorg hebben de belangrijkste geldstromen hun wortels in drie wettelijke regimes: de intramurale zorg via de Wet langdurige zorg (Wlz), de wijkverpleging via de Zorgverzekeringswet (ZVW) en de dagbesteding en begeleiding via de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).

Versnipperde bekostiging dementiezorg

In de praktijk zorgt de versnippering voor problemen. Alzheimer Nederland stelt dat de nu bestaande barrières voor patiënten en hun mantelzorgers onbegrijpelijk en onvoorspelbaar zijn. 'Ze vormen een hindernis voor het ontvangen van de juiste zorg. Zolang de financieringsstromen naast elkaar bestaan zonder regie, blijft de hulp bij dementie versnipperd. Door deze "verrommeling" kan niet adequaat worden voorzien in het totale spectrum aan behoeften van patiënten en mantelzorgers. Het gevolg is een mismatch tussen vraag en aanbod én een afwijking van de zorgstandaard voor optimale zorg', schrijft Alzheimer Nederland in een brief aan de Vaste Kamercommissie van VWS.

Bekostiging over schotten heen

Ook Van Rijn vindt de bekostiging te gefragmenteerd en onoverzichtelijk, zo blijkt in het Algemeen Overleg over dementiezorg op 11 november. Hij vertelt dat de beroepsgroepen de zorgstandaard vernieuwen. Die moet 'the state of the art' voorschrijven als het gaat om wie wat doet in een bepaalde fase van dementie. De nieuwe zorgstandaard moet de opmaat zijn voor een nieuwe bekostiging over de schotten van de Wmo, Wlz en Zvw heen. Het is nog niet duidelijk wanneer die bekostiging er zal komen en hoe die er precies gaat uitzien. Van Rijn wekt de indruk dat hij dit snel gaat regelen. Eerst komen er in zeven regio's experimenten. De betrokken zorgaanbieders zijn voor de zomer al samengekomen, maar kunnen niet verder omdat Van Rijn ze eerst een experimenteerstatus moet geven via een Algemene maatregel van bestuur. Dat zal pas in het voorjaar lukken. 'Het schiet nog niet echt op', vindt Julie Meerveld van Alzheimer Nederland. Ze is blij dat Van Rijn een nieuwe bekostiging wil maken, maar mist bij VWS tot nu de urgentie om meer tempo te maken. 'Ik denk dat het zeker drie jaar gaat duren.'

Experimenten

PvdA-Kamerlid Otwin van Dijk wil weten of zorgverleners tijdens de experimenten over de schotten heen rekeningen kunnen sturen. Zorgaanbieders die dat nu al proberen botsen vaak op de schotten tussen de wettelijke regimes. Als het aan Van Rijn ligt, wordt dit mogelijk. Van Dijk wil dat Van Rijn een stap verder gaat. 'Ik wil graag dat u dit fixt.' 'We zijn het eens', antwoordt Van Rijn. D66-Kamerlid Vera Bergkamp wil dat Van Rijn inventariseert wat de knelpunten zijn die zorgverleners ervaren.

Casemanagement dementie in de knel

In het Kamerdebat vragen Kamerleden aandacht voor de problemen rond het casemanagement dementie. Dat dreigt in de Zvw ondergesneeuwd te raken, bleek al eerder dit jaar uit onderzoek van het Nivel. In verschillende regio's kopen zorgverzekeraars niet voldoende casemanagement dementie in. Een kwart van de casemanagers dementie zou zelfs zijn ontslagen. CDA-Kamerlid Hanke Bruins Slot krijgt signalen dat in sommige gebieden stagiaires de plaatsen van betaalde krachten innemen, dat er wachtlijsten zijn en dat patiënten hun vertrouwde begeleider kwijtraken. Oppositiepartijen SP, CDA en de ChristenUnie willen dat Van Rijn in de aanspraak wijkverpleging een aparte aanspraak casemanagement maakt. Maar Van Rijn wil niets weten van een aparte aanspraak. 'We hebben in Den Haag de neiging om zaken te veel op te knippen en complex te maken. Ik wil de wijkverpleegkundige als professional de ruimte geven om de juiste dingen te doen. Dat kan in samenspraak met een casemanager dementie. Er moet ruimte zijn om dat lokaal in te kleuren.' Van Rijn zegt de Kamer wel een onderzoek toe om vast te stellen of zorgverzekeraars voor 2016 wel voldoende casemanagement inkopen. Want de casemanager dementie moet blijven, vindt ook Van Rijn.

Deltaplan Ouderenzorg vliegt nog niet

Opvallend is dat het met het Deltaplan Ouderenzorg nog niet echt wil lukken, terwijl dit toch het vlaggenschip moet worden van de verbetering van de dementiezorg. Alzheimer Nederland heeft in de aanloop naar het Kamerdebat de Kamerleden verteld dat er wel erg veel initiatieven zijn en dat de samenhang ontbreekt. 'De regie en de afstemming ontbreken', zegt ook SP-Kamerlid Henk van Gerven. 'Er wordt veel langs elkaar heen gewerkt', aldus Dick-Faber van de ChristenUnie. 'Er zijn veel mooie initiatieven, maar het wordt wel tijd om te inventariseren welke wel en welke niet werken voor cliënten en mantelzorgers', zegt Vera Bergkamp van D66. Maar Van Rijn gaat nauwelijks op de kritiek in. Hij zegt de Kamer binnenkort een voortgangsreportage toe.

Psychofarmaca terugdringen stagneert

Het terugdringen van het gebruik van psychofarmaca in verpleeghuizen blijkt een moeizame exercitie. Van Gerven wil dat de politiek de druk verhoogt. 'Waarom spreken we niet af dat dit binnen een x-aantal jaar met vijftig procent wordt teruggedrongen? Minister Schippers heeft dit eerder gedaan bij het terugdringen van vermijdbare schade en sterfte in ziekenhuizen en dat heeft gewerkt.' Van Gerven vindt het niet acceptabel dat de verpleeghuizen geen noemenswaardige vooruitgang boeken. Maar Van Rijn is terughoudend. Pas na lang aandringen zegt hij toe om samen met de betrokken beroepsgroepen een concreet doel te gaan formuleren.

Dit artikel is integraal overgenomen van www.zorgvisie.nl