Leerling-verzorgenden maken zelf lespakket over niet-fixeren
Door: Barbara van de Geer - Ingezonden - 14-08-2009
Wat doe je als je niet tevreden bent over de lessen dementie in je opleiding? Patricia Weerden en Heleen Boumans van het ROC in Nijmegen, gingen samen aan de slag. En ontwikkelden zelf een uniek lespakket 
voor hun ROC over omgaan met mensen met dementie en alternatieven voor fixeren.
De voormalige huismoeders schuiven opgewekt aan het tafeltje aan. Patricia Weerden (41) en Heleen Boumans (40) uit Cuijk merkten dat hun opleiding tekort schoot. ‘We worden te weinig voorbereid op werken met mensen met dementie.’ Het afgelopen jaar werkten zij beiden als stagiaire in de dementiezorg. Zagen van dichtbij hoe fixatiemiddelen worden ingezet. Zoals de Zweedse band. Heleen: ‘Dat moet anders kunnen, dachten we. Maar hoe?’ Het idee voor een opdracht was geboren. Ze besloten een presentatie te maken over alternatieven voor fixeren. En gingen voortvarend aan het werk.
Er ging een wereld voor ons open
Ze namen een kijkje in twee verpleeghuizen die fixatievrij zijn. Lückerheide in Kerkrade en Overspaarne in Haarlem. Dolenthousiast. ‘Er ging een wereld voor ons open. Het was geweldig! De hele zorg was vernieuwd. De aanpak zo persoonlijk en cliëntgericht. Kleine bewonersgroepen, vrijheid en keuzemogelijkheden. We hebben daar veel gezien en geleerd. Informatie over die nieuwste ontwikkelingen krijgen we op school niet. Daarbij missen we voorlichting over hoe je het beste om kunt gaan met mensen met dementie. En dat is ontzettend jammer.’ Toen ze via internet informatie zochten, kwamen ze bij IDé uit. Van de website haalden ze waardevolle informatie, die in het lespakket is verwerkt.
Vasthouden doe je met je hart
Hun powerpoint - presentatie ‘Vasthouden doe je met je hart’ is enthousiast ontvangen op school. Patricia: ‘In januari stonden we voor onze eigen klas en vertelden we over onze ervaringen. We riepen onze medestudenten op open te staan voor de vernieuwingen in de zorg. Want gelukkig zijn heel veel verpleeghuizen bezig hun zorg aan mensen met dementie te verbeteren.’ Heleen: ‘Met onze presentatie hopen we dat ze anders gaan kijken naar mensen met dementie. Want de jonge studenten van nu staan straks aan ons bed. En dan is het fijn te weten dat zij zijn opgeleid tot deskundigen.’
Bang en onrustig
De presentatie, die de basis vormt van het lesmateriaal, maakt duidelijk wat fixeren is en wat het betekent om gefixeerd te zijn. ‘Mensen die gefixeerd zijn, worden bang, onzeker, onrustig of agressief.’ Patricia kan zich er erg over opwinden. ‘Niemand vindt het fijn om vastgebonden te zijn. Dat blijkt uit een proef met testpersonen. Autonomie is een basisbehoefte van de mens. De patiënten moeten zich in vrijheid kunnen hechten aan hun zorgverleners. Pas dan heeft de zorg een positief effect.’
Alternatieven
Alternatieven voor vrijheidsbeperking krijgen in hun presentatie de meeste aandacht. Heleen: ‘Zorg voor mensen met dementie is maatwerk. De één heeft genoeg aan een verlaagd bed, waardoor hij zich niet bezeert als hij uit bed valt. De ander heeft baat bij een infraroodscan, waarmee nachtelijke onrust direct wordt gezien. Als iemand alleen maar naar het toilet moet, hoeft de verpleging niet in actie te komen. Zo zijn er tal van mogelijkheden die je kunt inzetten. Technologische snufjes in combinatie met een persoonlijke benadering.’
Onbevangen
Nog maar één jaar en dan hebben ze hun diploma. Heleen wil alleen nog maar werken in de dementiezorg. ‘En nu ik heb gezien dat fixeren niet nodig is, wil ik het zelf ook niet meer doen. Het voelt niet goed. Altijd al niet, maar nu weet ik waarom. Er zijn zoveel andere mogelijkheden.’ Patricia wil ervaring opdoen in elk facet van de verzorging. ‘Maar mensen met dementie zijn wel heel speciaal. Ze zijn zo onbevangen. Ik geniet enorm van het werken met deze mensen. Ze moeten mij niet meer vragen om iemand te fixeren. Ik kan het niet meer.’
Lesmateriaal
Binnenkort zal de presentatie ‘Vasthouden doe je met je hart’ als lesmateriaal op DVD uitkomen. Inclusief opdrachten. ‘Speciaal voor onze opleiding in Nijmegen’, vertellen Heleen en Patricia trots, ‘maar hopelijk gaat –ie het hele land door. Zodat de nieuwe lichting verzorgenden beter voorbereid is op de zorg voor mensen met dementie. Dat zou geweldig zijn.’