Ontroerend en informatief TV programma over vastbinden

Redactioneel - 10-01-2009

‘Als je een beest zo behandelt, komt de dierenbescherming in actie’. Met deze emotionele woorden riep Els het verpleeghuis op om te stoppen met het vastbinden van haar dementerende man. Ruim twee jaar werd hij vastgebonden, dag en nacht, waarvan de laatste anderhalf jaar in isolement in zijn kamer.Inmiddels is Jo bevrijd. Zonder banden en onrustmedicatie leidt hij nu een huiselijk en gezellig leven in een woongemeenschap voor mensen met dementie. Het verhaal van Jo staat centraal in de TV uitzending ‘Volgende keer beter’ van Teleac op vrijdag 9 januari. Het is een aflevering over de ernstige gevolgen van vastbinden en de vele mogelijkheden die er tegenwoordig zijn om mensen met dementie veiligheid en rust en een goed leven te bieden, zonder vastbinden. Naast Jo en Els komen leden van IDé's campagneteam Ik bind hou vast aan het woord.

Uitgelicht

Jan Hamers, hoogleraar Verpleging & verzorging van ouderen, Universiteit Maastricht: “Vaak wordt gedacht dat fixatie wordt toegepast vanwege personeelstekort, maar dat is een misverstand. De belangrijkste reden voor fixatie is het beschermen van verpleeghuisbewoners. Op deze manier proberen zorgverleners lichamelijk letsel bij de patiënt te voorkomen. In 9 van de 10 gevallen dat de Zweedse band of andere onrustbanden worden toegepast, is dat vanwege valpreventie. Fixatie is in beginsel dus bedoeld om mensen te beschermen, maar we hebben kunnen constateren dat het vele negatieve consequenties met zich meebrengt. Mensen kunnen incontinent raken, omdat ze door die Zweedse band niet meer zelfstandig naar het toilet kunnen. Maar het vastgebonden zijn kan ook psychische gevolgen hebben, en bijvoorbeeld leiden tot een depressie.”

“Er is helaas geen algemeen werkend alternatief voor fixatie. Je kunt niet zeggen: ‘We zetten een infraroodcamera-systeem in en daarmee zijn alle onrustbanden overbodig.’ Je moet per bewoner bekijken wat de reden is geweest om tot fixatie over te gaan. En daarna moet je op zoek gaan naar een goed alternatief. In sommige gevallen is een laag bed de oplossing, maar soms werkt cameratoezicht beter, of het oefenen van de loopfunctie en extra beweging.”

“Staatssecretaris mevrouw Jet Bussemaker heeft eind 2008 een brief gestuurd aan de Tweede Kamer, waarin ze aankondigt dat het toepassen van onrustbanden in de toekomst alleen maar bij hoge uitzondering is toegestaan en dat valrisico daarbij niet als uitzondering wordt gezien. Een band toepassen als valpreventie is daarmee niet meer toegestaan. Als je weet dat onrustbanden in de meeste gevallen worden ingezet om te voorkomen dat patiënten vallen, dan zou het invoeren van deze maatregel dus een heel grote impact kunnen hebben.”

Hans Houweling, verpleeghuisarts/sociaal geriater: “Mensen met dementie hebben vaak last van onrust. Die onrust kan veroorzaakt worden door pijn, lichamelijk ongemak, gevoelens van onzekerheid of andere redenen. Onrustige patiënten moet je naar mijn mening niet fixeren; je moet op zoek gaan naar de oorzaak van die onrust. Zorgverleners moeten dus een goede visie ontwikkelen over dementie en over de verschillende klachten waarmee mensen met dementie te kampen kunnen hebben.”

Tips

Hans Houweling, verpleeghuisarts/sociaal geriater: “Wees je bewust van de rechten die je hebt als patiënt of zorgvertegenwoordiger. Fixatie is een maatregel die alleen toegepast mag worden als de patiënt - of diens zorgvertegenwoordiger - daarmee instemt. Als die instemming er niet is en er wordt toch gefixeerd, dan is er sprake van een dwangmaatregel en moet de zorgverlener dat melden bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Zij kunnen dan maatregelen nemen.?”

Jan Hamers, hoogleraar Verpleging & verzorging van ouderen, Universiteit Maastricht: “Als je op zoek bent naar een verpleeghuis, vraag dan heel gericht naar het fixatiebeleid. Sommige huizen voeren een non-fixatiebeleid, zodat je zeker weet dat ze geen onrustbanden gebruiken. Je kunt de vraag niet alleen stellen aan de directie van het huis, maar je kunt ook op zoek gaan op de website www.kiesbeter.nl. Hierop staat (binnenkort) vermeld of men fixeert of niet fixeert. Nu al staan er andere prestatie-indicatoren van verpleeghuizen vermeld. Zo kun je er bijvoorbeeld achterkomen hoe tevreden bewoners zijn en of eigen meubilair en/of huisdieren zijn toegestaan.”

Bron: www.teleac.nl/volgendekeerbeter  

Sinds 2011 is er het officiële Register Fixatievrije zorginstellingen met een driesterren-systeem. Op de website Zorgkaart Nederland vindt u ook welke verpleeg- en verzorgingshuizen fixatievrij zijn.

Bekijk de uitzending: