'Juf' met Alzheimer voor de Montessori - klas

Door Eline Brekelmans - Ingezonden - 07-08-2009

Een verpleeghuis mag geen eiland zijn dat iedereen vermijdt. Vermaatschappelijking door solidariteit tussen de generaties kan hierbij helpen. Verpleeghuizen gaan daarom actief op zoek naar partners. Dit onderzoek is hier een voorbeeld van. De onderzoekers keken naar de effecten van Montessori - activiteiten die worden gebruikt bij programma’s tussen ouderen met dementie en jonge kinderen.

Wat is de Montessori - methode?

Elk kind heeft uit zichzelf de behoefte om te leren. Het is nieuwsgierig en wil de omgeving leren kennen. De omgeving moet die prikkels wél leveren. En dus inspelen op de eigen behoeften en activiteiten en de juiste materialen bieden. Dat is de kern van de Montessori - methode. Voorbeelden van zulke activiteiten zijn: foto's sorteren in categorieën, objecten sorteren op volgorde van hun lengte, en katoenen ballen met een tangetje verplaatsen.

Wat ontdekten de onderzoekers?

Eerder onderzoek gaf al aan dat Montessori- activiteiten geschikt zijn voor ouderen met dementie. Maar is er ook zo'n positieve uitwerking als jong en oud sámen zulke activiteiten uitvoeren? Volgens dit onderzoek wel. Montessori – activiteiten zijn heel succesvol in het contact tussen ouderen met dementie en jonge kinderen. Hierdoor kunnen deze ouderen persoonlijk contact maken en behouden met het kind. Dit geldt zelfs voor ouderen met verder gevorderde dementie. Tijdens de activiteiten waren de ouderen minder vaak alleen maar aan het luisteren en kijken. Ze deden juist vaker actief mee, wat betekent dat ze tijdens de activiteiten actief praatten en handelden.
Geschikte activiteiten voor oudere en kind
De activiteiten van de Montessori - methode zijn aangepast aan de mogelijkheden van de ouderen en kinderen. Je gebruikt verschillende materialen uit de alledaagse omgeving. Voorbeelden van wat je zoal kunt doen:

• Alledaagse bezigheden
  De verpleeghuisbewoners leren de kinderen hoe ze alledaagse bezigheden moeten uitvoeren, zoals kleren opvouwen of ophangen, een spiegel schoonmaken, en je neus snuiten in een zakdoek.
• Handelingen
  De verpleeghuisbewoners leren de kinderen hoe ze bepaalde gereedschappen moeten gebruiken, zoals sleutels, sloten, schroevendraaiers, en dingen verplaatsen met stokjes.
• Cognitieve oefeningen
  Woorden sorteren in categorieën, zoals zomer - winter, blij - boos, leven -dood.
• Zintuiglijke ervaringen
  Geuren en geluid herkennen, of bijvoorbeeld ruw van glad onderscheiden.
• Taal en rekenen
  Leren hoe je bepaalde letters of combinaties van letters (zoals o+e) of cijfers (1+1) moet uitspreken.

Details over het onderzoek

Aan het onderzoek deden veertien verpleeghuisbewoners met dementie mee. Al deze ouderen hadden de diagnose dementie, van beginnend tot zwaar. Er namen vijftien kinderen deel aan de studie, uit de crèche bij het zorgcentrum. Ze waren tussen de 2,5 en 5 jaar oud.

Testen

Voor het onderzoek zijn twee testen gebruikt. Allereerst de Myers Menorah Park/Montessori Assessment System - test (MMP/MAS). Deze werd gebruikt om te kijken hoe goed iemand in staat is Montessori - activiteiten uit te voeren. Op basis van de uitkomst van deze test werden de ouderen met dementie en de jonge kinderen aan elkaar gekoppeld. Vervolgens werden de oudere deelnemers willekeurig over twee groepen verdeeld. Groep 1 nam eerst 6 maanden deel aan het gewone activiteitenprogramma, gevolgd door 6 maanden deelname aan Montessori - activiteiten. Groep 2 nam de eerste 6 maanden deel aan de Montessori - activiteiten, en de 6 maanden daarop aan het gewone activiteitenprogramma.

De tweede test is de MRI-ES (Myers Research Institue Engagement Scale). Deze meet het type en de duur van deelname aan de activiteiten door de ouderen met dementie. Er werd op drie momenten geobserveerd: voor, tijdens en na deelname aan de activiteiten.

Beperkingen van dit onderzoek

Nader onderzoek is nodig om te kijken of de MRI-ES ook geschikt is om te kijken naar de deelname van de kinderen aan deze activiteiten. In het huidige onderzoek werd bovendien niet onderzocht of de gevonden effecten alleen kwamen door het gebruik van de Montessori - activiteiten, of door de combinatie van deze activiteiten en de jonge kinderen. Dit moet nog onderzocht worden.

Bron

Effects of intergenerational Montessori-based activities programming on engagement of nursing home residents with dementia; Michelle M Lee, Cameron J Camp, Megan L; Clinical Interventions in Aging 2007, USA

Verder lezen over deze Montessori – activiteiten voor mensen met dementie?
Er zijn alleen Engelstalige boeken beschikbaar:
- Montessori-Based activities for persons with dementia, Volume 1 (door Cameron J. Camp, Ph.D.)
- Montessori-Based activities for persons with dementia, Volume 2 (door Cameron J. Camp, Ph.D.