Een bijzonder boekje: De wondere wereld van dementie

Door Elly Duijf - Redactioneel - 17-04-2009

‘De wondere wereld van dementie’ is de titel van een compact en bijzonder boekje van Anneke van der Plaats en Bob Verbraeck. Anneke van der Plaats is een bekende naam in de psychogeriatrie. Zij is verpleeghuisarts en een gedreven, authentieke en inspirerende voorvechter voor goede ondersteuning van mensen met dementie. Bob Verbraeck is trainer, gespecialiseerd in de ouderenpsychiatrie. Hij geeft trainingen aan verzorgenden, verpleegkundigen en (para)medici.

Dit boekje geeft inzicht in beleving en gedrag van mensen met dementie en geeft praktische aanwijzingen en tips om daar goed mee om te gaan. Het is bedoeld voor zorgprofessionals en naasten van mensen met dementie. ‘De wondere wereld van dementie’ is compact, mooi geïllustreerd, aantrekkelijk vormgegeven en prettig leesbaar in levende mensentaal. Mensen met dementie staan centraal. Schrijfstijl en benadering drukken respect voor hen uit.

Omgevingszorg
Het boekje introduceert een nieuwe term: ‘omgevingszorg’. Dit is het bieden van een gunstige leefomgeving. ‘De verschijnselen die bij dementie horen en vaak leiden tot probleemgedrag, hebben twee oorzaken: ze worden veroorzaakt door de ziekte zelf of door de omgeving,’ zeggen de schrijvers (blz. 37). Alle reden dus om de omgeving zo goed mogelijk te maken.

Kanttekeningen
Dit boekje is een pareltje, hoewel een paar kanttekeningen te maken zijn. Het is een gemis dat de wetenschappelijke onderbouwing van de beschreven categorisering niet wordt aangegeven. Zoals die van de ‘zenners’, ‘dolers’ en ‘evenwichtzoekers’; categorieën die, volgens de auteurs, elk een andere behoefte aan prikkels zouden hebben. Er is ook geen onderbouwing van de fasen van dementie (‘bedreigde, verdwaalde, verzonken ik`), die worden onderscheiden.
Dan een enkele slordigheid; zo wordt gezegd dat bij dementie de hersencellen afsterven en onherstelbaar worden beschadigd (blz. 11). Hiermee wordt tekort gedaan aan de heel belangrijke wetenschap dat sommige hersencellen niet gelijk afsterven, maar krimpen en door oefening weer te activeren zijn.

Vormen van dementie
Verder wordt er geen onderscheid gemaakt naar de verschillende vormen van dementie, terwijl deze een eigen verloop en verschillende symptomen kennen. En tot slot is er in het boekje onbedoeld soms toch een depersonificerend taalgebruik ingeslopen; ‘de dementerende’ klinkt toch net anders dan ‘mensen met dementie’. Met dit soort zaken draagt het boekje wat minder dan had gekund bij aan het oog voor verschillen tussen mensen op basis van hun eigenheid en de vorm(en) van dementie waarmee ze kampen.

Verplichte kost
Maar toch, dit boekje is een absolute aanrader voor zorgprofessionals en naasten van mensen met dementie en zou - wat mij betreft - met deze kanttekeningen verplichte kost mogen zijn in alle zorgopleidingen!

De wondere wereld van dementie
Auteur: B. Verbraeck, A. Van de Plaats
ISBN: 9789035230194
1e druk 2008
1 exemplaar Prijs: € 15,95

Een bewerking van het boekje door Bob Verbraeck is hier als PDF te downloaden.