Training voor zorgprofessionals tegen gebruik 'babytaal'

Door Marielle ten Veldhuis - 09-12-2008

Iedereen heeft behoefte aan contact met anderen. Veel ouderen in een verpleeghuis zijn daarvoor afhankelijk van de verpleging. Helaas maken veel verpleegkundigen gebruik van kinderlijke praat, zeggen de onderzoekers uit deze studie. Maar met scholing is daar wat aan te doen.

Wat was het doel van dit onderzoek?
Verpleegkundigen werden door middel van een trainingsprogramma gewezen op het gebruik van kinderlijke praat. Het doel daarvan was dat zij zich hier bewust van zouden worden. De onderzoekers verwachtten dat dit tot een afname van deze manier van praten zou leiden. Dan kun je beter inspelen op de behoefte die de bewoners hebben aan sociaal contact.

Wat is kinderlijke praat?
Kinderlijke praat is gebaseerd op de veronderstelling dat ouderen minder kunnen. Bij kinderlijke praat maak je de communicatie makkelijker, verduidelijk je je zinnen en pas je je emotionele toon aan. Je spreekt langzamer, overdrijft de intonatie en herhaalt meer. Je gebruikt simpelere woorden en grammatica.

Kinderlijke praat is schadelijk
Uit eerder onderzoek is gebleken dat kinderlijke praat negatieve gevolgen kan hebben voor ouderen. Dit kan leiden tot minder zelfvertrouwen, depressie, zich isoleren van de groep en onnodige afhankelijke gedragingen.

Resultaten van het trainingsprogramma
Kinderlijke praat neemt af
Na de training was het gebruik van kinderlijke praat sterk afgenomen bij de proefpersonen. Tegelijkertijd was hun kennis over communicatie toegenomen.
Verpleegkundigen die zich bewust zijn van kinderlijke praat, herkennen dit makkelijker en maken gebruik van effectievere communicatiemogelijkheden.

Vóór en ná de training werd er een video getoond van een gesprek tussen een proefpersoon (verpleegkundige) en een bewoner. De proefpersonen moesten kinderlijke praat proberen te herkennen. Er was een duidelijke verbetering in die herkenning ná de training. Ook was voor de training een gesprek van de proefpersonen met een bewoner opgenomen. Na de training waren de verpleegkundigen in staat hun eigen gebruik van kinderlijke praat te herkennen.

Respectvolle communicatie
Het onderzoek laat zien dat na de training de communicatie in het algemeen verbeterd was. Deze communicatie was meer respectvol, minder controlerend en net zo zorgzaam als voorheen.

Details van het onderzoek
Over het trainingsprogramma
Het trainingsprogramma is gebaseerd op het Communication Enhancement Model. Het programma richtte zich op:

• Bewustwording van het gebruik van kinderlijke praat.
• De inhoud van het gesprek.
• Potentiële negatieve gevolgen voor de ouderen.
• Oefenen van effectieve communicatievaardigheden.

Aanpak
Het programma bestond uit lessen, groepsdiscussie en rollenspellen. In totaal kreeg elke verpleegkundige drie keer een uur training. Tijdens de training moesten de verpleegkundigen ook een video beoordelen op het gebruik van kinderlijke praat. Daarna moest dit veranderd worden in effectieve communicatie. Ook luisterden de proefpersonen naar citaten uit hun eigen gesprekken met bewoners, om dit daarna te kunnen verbeteren.

Wie deden mee?
In totaal deden er twintig verpleegkundigen mee. Er werden gesprekken opgenomen tussen de verpleegkundige en een bewoner. Deze bewoners hadden allemaal verschillende niveaus van cognitieve achteruitgang.

Over dit onderzoek
Het blijkt dat verpleegkundigen veel profijt hebben van dit trainingsprogramma. Maar daarnaast zijn er ook nog veel anderen die in contact staan met ouderen, voor wie deze training nuttig kan zijn. Bijvoorbeeld familieleden en vrienden. Door hen te wijzen op het gebruik van kinderlijke praat, kan dit verbeterd worden. Het komt de zorg voor ouderen in verpleeghuizen ten goede en voorkomt de negatieve gevolgen van ‘babypraat’. Een beperking van dit onderzoek is dat er geen gebruik is gemaakt van een controlegroep. Twintig proefpersonen tenslotte lijkt wellicht erg weinig, maar met deze duidelijke resultaten biedt het veel perspectief voor de toekomst.

Bron
Enhancing communication with older adults. Overcoming elderspeak. Amerika, K. Williams, S. Kemper and M.L. Hummert, 2004